Zabierając Kresy, Stalin zakładał, że Polską będą rządzić komuniści i chciał im to zrekompensować, maksymalnie przy tym osłabiając. Oto opowieść o fragmencie Ziem Odzyskanych, czyli o Pomorzu Zachodnim, a konkretnie o Ziemi Kamieńskiej, leżącej nad Zalewem Kamieńskim. Tu w końcu 1945 r. przybyli przesiedleńcy z Lwowszczyzny, którzy z wyroku historii musieli opuścić rodzinne tereny, by na nieznanym im Pomorzu zacząć życie na nowo. Gdy przyjechali, przebywali tu jeszcze dawni mieszkańcy tego zakątka, czyli Niemcy. Oni też, wbrew własnej woli, musieli stąd wyjechać. Część z nich zrobiła to zawczasu, wielu zginęło bądź najzwyczajniej zostało zamordowanych. Taką decyzję podjął Stalin i żaden z aliantów zachodnich nie ośmielił mu się sprzeciwić. Książka składa się z dwóch części. Pierwsza stanowi obszerny wstęp - rys historyczny, który kończy się na polskiej transformacji ustrojowej. Koncentruje się siłą rzeczy na kilku najważniejszych wątkach, przede wszystkim na okolicznościach, w jakich Polska weszła w posiadanie Pomorza. Część druga to relacje ostatnich świadków historii, którzy pamiętają życie w Małopolsce i powojenny exodus na Ziemie Odzyskane. Ich autorzy pochodzą ze wsi Brzozdowce. Opowiadają o barwnym życiu w okresie II Rzeczypospolitej, kiedy to miejscowość ta stanowiła wspólnotę polsko-rusińsko-żydowską z całym związanym z tym kresowym kolorytem. Relacje te przybliżają również życie pionierów w pierwszych latach na nowych gospodarstwach, a także w okresie późniejszym. Obie części nawzajem się uzupełniają.

SPIS TREŚCI

Podziękowania

Słowo do czytelnika

CZĘŚĆ I

Z DZIEJÓW POLSKIEGO OSADNICTWA NA ZIEMIACH ODZYSKANYCH

Wstęp

1. Kres germańskiego parcia na Wschód

2. Pod polską okupacją

3. Ukraińcy liczyli na wojnę

4. Trudna stabilizacja

CZĘŚĆ II

Z DZIEJÓW POLSKIEGO OSADNICTWA NA ZIEMIACH ODZYSKANYCH

Stanisława Żyła z domu Ciura

3 lata u Niemców, 4 lata u Ruskich

Jadwiga Abramowicz z domu Solska

Brzozdowce na zawsze pozostaną w mojej pamięci

Powolne wrastanie

Helena Kostur z domu Kot

Krew tryskała po ściankach

Stanisław Kawecki

Mieli przedsmak grobu

Edward Burlikowski

"Pan Jezus nas uratował"

Salomea Solska z domu Kłosowska

"Poszedł po tego Żyda"

To nie ja miałam jechać

Kazimierz Martyniak

Sowieci wkroczyli później

Wyjazd do Polski

Adam Kordal

"Wychowałem się na gruzach"

Krystyna Mamzer z domu Nowak

Ojciec zginął przedwcześnie

Dziedzictwo księdza Kaspruka

Bibliografia