Podręcznik składa się z trzech części. Pierwsza, autorstwa Zbigniewa Ścibiorka, dotyczy kwestii teoretycznych związanych z bezpieczeństwem wewnętrznym. Ten fragment podręcznika zawiera pięć rozdziałów. I tak, po prezentacji najistotniejszych kwestii terminologicznych została, w sposób bardzo skondensowany, przedstawiona historia i współczesność problematyki dotyczącej bezpieczeństwa wewnętrznego. Następnie ukazano formy i rodzaje tego bezpieczeństwa postrzeganego jako element systemu bezpieczeństwa państwa. W kontekście stosunkowo nowych, a jednocześnie dynamicznie się "rozwijających" zagrożeń zostały podniesione zagadnienia dotyczące terroryzmu i cyberterroryzmu. W sumie, ta część podręcznika stanowi swego rodzaju punkt odniesienia (wyjścia) do rozpatrywania kolejnych kwestii zawartych w następnych partiach opracowania. Część druga, autorstwa Bernarda Wiśniewskiego, składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym z nich przedstawiono instytucjonalny wymiar bezpieczeństwa, w którym skupiono się na podstawach prawnych funkcjonowania organizacji rządowych oraz pozarządowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne. W rozdziale tym wyeksponowano kwestie dotyczące funkcjonowania tych instytucji, które pozostają pod zwierzchnictwem ministra właściwego do spraw wewnętrznych. W kolejnym rozdziale zaprezentowano zagadnienia organizacji bieżących działań instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne oraz ich funkcjonowania w procesach zarządzania kryzysowego i przygotowań obronnych. W ostatnim fragmencie tej części pracy przedstawiono relacje pomiędzy stanami nadzwyczajnymi a bezpieczeństwem wewnętrznym. Kolejna część, autorstwa Rafała Bolesława Kuca i Andrzeja Dawidczyka, jest w ścisłym tego słowa znaczeniu zbiorem konkretnych metod, technik i narzędzi badawczych wykorzystywanych w naukach o bezpieczeństwie, ale także, a może przede wszystkim, stosowanych w praktyce analitycznej, planistycznej i projektowej instytucji państwowych wszystkich szczebli odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. W części tej, poczynając od refleksji nad metodologicznym statusem nauk o bezpieczeństwie, Czytelnik zapoznawany jest stopniowo z metodami formułowania interesów i celów polityki bezpieczeństwa opisanych na istniejących i prognozowanych warunkach funkcjonowania państwa w jego systemowym otoczeniu. Prezentowane są tu metody klasyczne, wielowymiarowe oraz modele matematyczne. Po kolei ta część podręcznika dostarcza uporządkowanej metodologii analizy strategicznej otoczenia ze szczególnym uwzględnieniem metod taksonomicznych, by w dalszej części zakreślić zbiór wybranych metod prognozowania na użytek planowania i projektowania strategicznego. W dalszej części przedstawione są metody planowania koncepcji działań złożonych, metody planowania strategii bezpieczeństwa, obronności i wojskowości, by w ostatniej części rozdziału zaprezentować metody projektowania struktur bezpieczeństwa państwa.

SPIS TREŚCI

WSTĘP

CZĘŚĆ I. PODSTAWY BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

ROZDZIAŁ I. KWESTIE TERMINOLOGICZNE

1.1. Bezpieczeństwo naczelnąpotrzebą człowieka i społeczeństwa

1.2. Rodzaje bezpieczeństwa

ROZDZIAŁ II. HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

2.1. Bezpieczeństwo wewnętrzne do 1918 roku

2.2. Bezpieczeństwo wewnętrzne w okresie międzywojennym

2.3. Problematyka do 1990 roku

2.4. Aktualne zagadnienia bezpieczeństwa wewnętrznego

ROZDZIAŁ III. BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE ELEMENTEM SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

3.1. Zarys systemu bezpieczeństwa państwa

3.2. Bezpieczeństwo wewnętrzne częścią nauk o bezpieczeństwie

ROZDZIAŁ IV. RODZAJE I FORMY ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

4.1. Współczesne uwarunkowania bezpieczeństwa wewnętrznego Polski

4.2. Zagrożenia bezpieczeństwa publicznego

4.3. Zagrożenia bezpieczeństwa powszechnego

4.4. Zagrożenia bezpieczeństwa ustrojowego

ROZDZIAŁ V. ZAGROŻENIA NIEZNAJĄCE GRANIC

5.1. Terroryzm wyzwaniem dla wszystkich

5.2. Cyberterroryzm w erze globalizacji

CZĘŚĆ II. PRAWNO - ORGANIZACYJNE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

ROZDZIAŁ VI. INSTYTUCJONALNY WYMIAR BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

6.1. Podstawy funkcjonowania instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne

6.2. Organy władzy oraz administracji rządowej i samorządowej

6.3. Minister właściwy do spraw wewnętrznych

6.4. Instytucje resortu spraw wewnętrznych

6.5. Instytucje spoza resortu spraw wewnętrznych realizujące zadania na rzecz bezpieczeństwa wewnętrznego

6.5.1. W zakresie bezpieczeństwa publicznego

6.5.2. W zakresie bezpieczeństwa powszechnego

ROZDZIAŁ VII. OBOWIĄZUJĄCE ZASADY DZIAŁAŃ

7.1. Ogólne reguły organizacji działań

7.2. Organizacja działań w sytuacjach kryzysowych

7.3. Przygotowania obronne

ROZDZIAŁ VIII. STANY NADZWYCZAJNE A BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE

8.1 Charakterystyka stanów nadzwyczajnych

8.2. Stan wyjątkowy a bezpieczeństwo publiczne

8.3. Stan klęski żywiołowej a bezpieczeństwo powszechne

8.4. Stan wojenny a bezpieczeństwo publiczne

CZĘŚĆ III. METODY, TECHNIKI, NARZĘDZIA W PLANOWANIU BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

ROZDZIAŁ IX. INTERESY NARODOWE I CELE POLITYCZNE

9.1. Metody projektowania interesów

9.1.1. Potrzeby

9.1.2. Wartości

9.1.3. Interesy

9.2. Metoda projektowania celów polityki bezpieczeństwa

9.3. Misja i wizja państwa

9.4. Logika opracowania interesów i celów politycznych

ROZDZIAŁ X. WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA

10.1 Modele otoczenia państwa

10.2. Identyfikacja cech środowiska bezpieczeństwa

10.2.1. Macierze wielokryterialne redukcji czynników bazowych (bazy informacji)

10.2.2. Algorytm opracowywania macierzy TOWS

10.2.3. Macierze wielokryterialne opisu czynników bazowych

10.3. Metoda taksonomiczna analizy strategicznej (metoda W.O. Kosewcowa)

10.4. Niektóre aspekty teorii złożoności a analiza strategiczna na poziomie państwa

ROZDZIAŁ XI. BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE PAŃSTWA - PROCES PLANOWANIA STRATEGICZNEGO

11.1. Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego jako strategia działania

11.2. Planowanie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego

11.2.1. Treść koncepcji działania

11.2.2. Metody scenariuszowe

ROZDZIAŁ XII. STRUKTURY BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

12.1. Struktury bezpieczeństwa - logika projektowania

12.2. Metoda IDEALS G. Nadlera

ZAOKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

SPIS RYSUNKÓW I TABEL